Możesz OBEJRZEĆ wywiad.

UWAGA!!! Wywiad został usunięty z serwera, ze względu na limit transferu mojego konta - można go obejrzeć na video.google.pl

Co powinni Państwo wiedzieć, zanim pobierzecie wywiad?

Wywiad został odnaleziony około roku 1992 drugiego gdzieś w archiwach amerykańskiej tv. Dlatego też nosi tytuł "zaginionego" (lost) wywiadu
z Bruce'm Lee.

Podjąłem się jako jedyny w Polsce trudu przetłumaczenia tego niezwykłego wywiadu, ponieważ nikt wcześniej się tego nie podjął, po drugie, nie chciałbym, aby słowa Człowieka, który stał się Legendą, zostały przekręcone. Co chwila napotykam rzekome tłumaczenia fragmentów tego wywiadu i są tak poprzekręcane i niewiarygodne - a przecież całym sensem jest poprawny przekaz słów Sifu Lee.

Ponieważ jednak nie znam angielskiego na tyle - tym bardziej bełkotu redaktora, który przeprowadzał wywiad, Pierra Berton'a, spędziłem ponad półtora miesiąca czasu na ciągłe przewijanie i wsłuchiwanie się w wywiad - niektóre zwroty do dziś pozostają dla mnie nieznane, dlatego mam nadzieję, że puryści językowi nie będą mieli mi za złe, jeśli popełniłem, a na pewno tak jest, jakiś błąd. Jestem ich świadom.

Aby dobrze przetłumaczyć to, co chciał Nam przekazać Bruce Lee - nie wystarczy znajomość j. angielskiego. Nieraz szczerze się uśmiałem, kiedy czytałem tłumaczenia poprzednie (niektórych fragmentów, gdyż w całości, na całą Polskę nie znalazł się nikt, kto podjąłby się tego trudu - no więc trzeba Polakom pokazać, że się da, jeśli się chce! - jestem więc oficjalnie pierwszym
w Polsce, który od początku do końca przetłumaczył ten wywiad. WSZYSTKIE, tłumaczenia, które ewentualnie Państwo spotkają od daty publikacji przeze mnie owego wywiadu (czyli od połowy stycznia 2008), są przeróbką mojego tłumaczenia.

Dlaczego nie tak łatwo jest przetłumaczyć wywiad z Lee? Ponieważ po pierwsze - trzeba uwzględnić 2 najważniejsze czynniki, których nikt wcześniej nie uwzględniał: klimat polityczno-społeczny tamtych lat (w latach 50-70 tych XX wieku pokazywano Murzynów i Chińczyków jako rasę pod-ludzi - wyśmiewano się z Nich, kpiono i pokazywano stereotypy w filmach produkcji USA - oficjalna nienawiść powodowała bardzo wiele napięć społecznych), drugą kwestią jest fakt, że aby dobrze przekazać to, co Bruce chciał Nam powiedzieć, trzeba zapoznać się z wiedzą na Jego temat - przeczytać książki, których był autorem, zapoznać się z wywiadami na temat Jego biografii, pooglądać filmy z udziałem Mistrza Lee.

Ja to zrobiłem - i dopiero teraz zdaję sobie sprawę, jaką krzywdę wyrządziłbym "suchym" i "czystym" tłumaczeniem, gdybym nie zapoznał się z tym wszystkim.

Wystarczyłoby, że zamieniłbym jedno zdanie lub wyraz - a cała wypowiedź Bruce'a w kontekście tego, co stworzył (filozofii Jeet Kune Do) byłaby nieprawdziwa.

Oto przykład takiego tłumaczenia:

W 3 minucie i 29 sekundzie wywiadu, Bruce mówi: "Sztuki Walki, mają dla mnie bardzo, bardzo głębokie znaczenie, jeśli chodzi o moje życie ponieważ...jako aktor, jako artysta sztuk walki, jako Istota Ludzka, wszystkiego tego się nauczyłem, czerpiąc ze sztuk walki."

A oto, jak proste i zwyczajnie w świecie nieprawdziwe tłumaczenie tego samego fragmentu znalazłem w internecie. "Sztuki walki mają dla mnie bardzo głębokie znaczenie, jak walczyć, jak żyć, jak być dobrym człowiekiem. Tego nauczyły mnie sztuki walki."

Jeśli Lee mówi "a very, very" - już pominięcie jednego słowa "bardzo" zubaża wypowiedź bo Lee chciał zaznaczyć, że mają dla Niego kluczowe, podstawowe znaczenie. Mogłem zamiast "artysta sztuk walki" zamieścić "mistrz sztuk walki", ale w tym kontekście bardziej prawidłowe wydało mi się "artysta". Kolejne zdanie: "tego się nauczyłem, czerpiąc ze sztuk walki". Bruce w rzeczywistości mówi: "from the martial arts" - ze sztuk walki.

Ponieważ jednak Lee był niezwykle elokwentnym i wykształconym człowiekiem (co na pewno Państwo zauważą w wywiadzie) - nie mógłbym wiernie oddać Jego przekazu nie używając słowa "czerpiąc". Skoro Lee studiował filozofię na Uniwersytecie Waszyngtońskim i potrafił oddać ducha filozofii - byłoby przekłamaniem zbytnie upraszczanie Jego słów.

  Dlatego też, celowo i z premedytacją tłumaczyłem niemal słowo w słowo, aby zbytnio nie uprościć i nie "poobcinać" znaczenia Jego słów.

Pierre Berton wielokrotnie przerywa Bruce'owi, co jak widać Go denerwuje, ale nie daje po sobie tego poznać - po tym poznaje się klasę człowieka.

NIEKTÓRE ZWROTY I SYTUACJE - TŁUMACZENIE I OKOLICZNOŚCI.

W 1 minucie filmu Pierre mówi, że Bruce jest popularną gwiazdą w USA i w Chinach - co wybiera Wschód czy Zachód. Otóż jest to PRZEKŁAMANIE!. Mieliśmy wtedy emanację zimnej wojny - eskalację megalomanii USA jako potęgi i Oni uważali, że to Lee u nich się wybił jako aktor - NIEPRAWDA!! Wyjechał do Hong Kongu właśnie dlatego, że ciągle był odsuwany, otrzymywał drugoplanowe role, nikt go nie zauważał - generalnie, wszyscy go ignorowali (producenci, twórcy). W Hong Kongu po "Big Boss" (Wielkim Szefie) stał się gwiazdą. Nagle cała ta chora Ameryka zauważyła, kogo straciła i jak wielkim aktorem jest Lee. Nagle sobie o Nim przypomnieli.

02:18 - Pierre mówi "dialogi w chińskich filmach są nadal sztywne" - chodzi o to, że w tedy filmy mandaryńskie rzeczywiście były bardzo specyficzne - siermiężne, sztuczne - ale dlaczego Pierre z takim przekąsem musi wygarnąć Bruce'owi - przecież to nie jego wina. Zobaczcie, jak sobie poradził :).

04:19 - "Używają 'jabbing finger' w oczy" - jest to forma jednorękiego ataku, polega ona na tym, że trzy palce: wskazujący, środkowy i serdeczny łączymy razem i możemy wykonać 2 ataki: albo rzeczywiście uderzamy przeciwnika w oczy, co wyrządza olbrzymie szkody - albo używamy jabbing finger jako ataku "markowanego" (pozornego) tylko po to, aby oszukać przeciwnika i wyprowadzić inny cios.

08:47 - Niesamowita siła i precyzja. Warto przyjrzeć się tej scenie, kiedy Bruce tłumaczy jak zadawać cios. Spójrzcie, jak olbrzymią energią dysponuje Lee. Żeby z pozycji siedzącej wyprowadzić taki cios, bez rozgrzewki, przygotowania - naprawdę ten człowiek był niesamowicie wytrenowany!

16:24 - Lee rzeczywiście miał wystąpić w "Wojowniku" serii, która opowiadałaby o chińczyku, który przemierza Dziki Zachód i jest szlachetnym wojownikiem, który pięścią i nogą broni niewinnych i używa swojej mocy tylko dla Dobra. Niestety, jak to później sam mówi, to, że był Chińczykiem było barierą, bo "jakby to wyglądało, że Chinol robi porządek z dzikimi i bandyckimi Amerykanami". Dlatego też wybrano do tej roli Davida Carradine.
Przykre, prawda?

17:28 - "To jest też prawda o chińskich dramatach, głównie kostiumowych" - mówi Berton - rzeczywiście, tamtych czasach bardzo wiele Chińskich filmów pokazywało przemoc dla samej przemocy, pełną krwi i bestialstwa. Dlatego Bruce wyrażał nadzieję, że Jego filmy nie będą pokazywały przemocy nieuzasadnionej.

22:23 - Bardzo ciekawa sytuacja. Po raz kolejny Pierre Berton przerywa Bruce'owi, który właśnie mówi, jacy są Amerykanie, że przez Chińczyków jest traktowany jako już nie Chińczyk - a przez Amerykanów, jako nie-amerykanin, kiedy próbuje rozwinąć prawdę o tym jacy są Amerykanie - jakie panują wieśniackie i zaściankowe poglądy w tym rzekomo cywilizowanym kraju - Pierr mu przerywa i mówi: "Bo kiedy żyje się w dwóch światach" - spójrzcie, jak Bruce macha zrezygnowany ręką, że nie mógł dokończyć zdania. Pierre wyraźnie wstydził się opinii o swoim kraju, który mając rakiety i demokrację jest faktycznie zaściankowy i nietolerancyjny. Berton jest Kanadyjczykiem, ale tak faktycznie to reprezentował wówczas Zachód - nie tylko Amerykę.

22:37 - powiem szczerze: nie rozumiem, w jakim kontekście pytał Pierre, Bruca Lee o tę osobę z Administracji - nie wiem w ogóle w jakim ówczesnym klimacie politycznym uczestniczyli i o co chodzi. Jeśli wiecie, piszcie a na pewno dodam to do filmu. Dla mnie to zagadka.

Cóż, na koniec dodam: Polakom się nie chciało - więc Ślązak przetłumaczył :).

Dziękuję serdecznie Patrykowi za nieocenioną pomoc.

Życzę miłego oglądania.

Bruce Lee "zagubiony" wywiad.
Tłumaczenie i przygotowanie: Dominik Myrcik
Poprawki: Patryk Krupa

 
http://video.google.com/googleplayer.swf?docId=-5939599779505236272

Kliknij prawym klawiszem na obrazek i "Zapisz element docelowy..."
Kiedy pobierzesz plik - otwórz go i daj na PEŁNY EKRAN.

Kliknij prawym klawiszem na obrazek i "Zapisz element docelowy..."
Kiedy pobierzesz plik - otwórz go i daj na PEŁNY EKRAN.

Mottem tej najmoralniejszej obecnie filozofii-religii jest:
"Wiedza to odpowiedzialność"